آیا گوگل مرورگر کروم را از دست می‌دهد

از جدیدترین تحولات پرونده انحصارطلبی گوگل، احتمال تجزیه مرورگر کروم و تغییرات اساسی در نحوه فعالیت این شرکت است.

در سال‌های اخیر، شرکت گوگل به‌عنوان غول فناوری جهان، بارها به‌دلیل تسلط و انحصار در بازارهای مختلف از جمله جست‌وجو و مرورگرهای وب، زیر ذره‌بین مراجع قضایی و قانونی قرار گرفته است. یکی از مهم‌ترین پرونده‌های جاری، پرونده انحصارطلبی گوگل است که به‌ویژه بر نقش مرورگر کروم و بازار جست‌وجو متمرکز شده است. جدیدترین تحولات این پرونده، حاکی از احتمال تجزیه مرورگر کروم و تغییرات اساسی در نحوه فعالیت این شرکت است.

ریشه‌های پرونده انحصارطلبی
در سال ۲۰۲۴، وزارت دادگستری ایالات متحده (DOJ) گوگل را به نقض قوانین ضدانحصار متهم کرد. بر اساس این اتهامات، گوگل با استفاده از قراردادهای انحصاری با شرکت‌های بزرگی چون اپل و سامسونگ، بازار جست‌وجو و مرورگرها را تحت سلطه خود قرار داده است. این قراردادها به‌گونه‌ای تنظیم شده‌اند که موتور جستجوی گوگل به‌طور پیش‌فرض روی دستگاه‌های بسیاری نصب شده و این باعث می‌شود رقبا نتوانند جایگاهی قابل توجه پیدا کنند.

پیشنهادهای دادگاه و درخواست‌های وزارت دادگستری
قاضی آميت مهتا، مسئول رسیدگی به این پرونده، در نوامبر ۲۰۲۴ حکمی صادر کرد که گوگل باید در راستای بهبود رقابت در بازار جست‌وجو و مرورگرها، تغییرات جدی ایجاد کند. از مهم‌ترین پیشنهادهای وزارت دادگستری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

فروش مرورگر کروم: وزارت دادگستری خواستار این شده که گوگل مرورگر کروم را بفروشد تا از تقویت موقعیت انحصاری خود جلوگیری شود.
پایان قراردادهای انحصاری با شرکت‌های بزرگ: به‌خصوص قراردادهای پیش‌فرض جستجو با اپل و سامسونگ.
اشتراک‌گذاری داده‌های جست‌وجو با رقبا: این اقدام برای افزایش رقابت و کاهش انحصار اطلاعاتی گوگل ضروری دانسته شده است.
محدودسازی یا تجزیه بخشی از سیستم‌عامل اندروید: تا از استفاده انحصاری گوگل از این پلتفرم جلوگیری شود.

واکنش گوگل و نگرانی‌ها
گوگل این پیشنهادها را «افراطی» خوانده و در بیانیه‌ای اعلام کرده که این تصمیمات می‌تواند «نوآوری را خفه کرده» و حتی «امنیت ملی آمریکا را به خطر بیندازد».
نیویورک پست، می ۲۰۲۵ نوشت که سخنگوی گوگل تأکید کرده این شرکت قصد دارد در صورت تصویب نهایی حکم، به دادگاه تجدیدنظر شکایت کند و روند حقوقی پرونده را ادامه دهد.

نقش هوش مصنوعی در پرونده
یکی از نکات قابل توجه در این پرونده، توجه ویژه قاضی مهتا به نقش فناوری‌های هوش مصنوعی در رقابت بازار جستجو است. وزارت دادگستری موظف شده توضیح دهد که چگونه مدل‌های هوش مصنوعی مولد، از جمله چت‌بات‌ها و ابزارهای جستجوی پیشرفته، می‌توانند رقابت را تحت تأثیر قرار دهند و آیا اقدامات گوگل در این زمینه منجر به انحصار بیشتر شده است یا خیر.

در این باره، طبق مصاحبه‌های بلومبرگ با برخی از کارشناسان فناوری نظیر مارگارت هانتر، استاد اقتصاد دیجیتال دانشگاه استنفورد، آنها معتقدند که اگر گوگل مجبور به فروش کروم شود، می‌تواند به ایجاد فضای رقابتی تازه و نوآوری‌های بیشتر در بازار مرورگرها و جست‌وجو منجر شود. اما در مقابل، وال‌استریت ژورنال، دسامبر ۲۰۲۴ به نقل از کریس نلسون، تحلیلگر بازار فناوری، هشدار داده که شکستن گوگل بدون جایگزین‌های قوی، می‌تواند به کاهش کیفیت خدمات و امنیت کاربران منجر شود.

پیش‌بینی‌ها و آینده پرونده
انتظار می‌رود حکم نهایی قاضی مهتا تا اوت ۲۰۲۵ صادر شود. با این حال، احتمالاً گوگل از این حکم به دادگاه تجدیدنظر خواهد رفت و روند رسیدگی ممکن است تا سال‌ها ادامه پیدا کند. این پرونده از جمله مهم‌ترین چالش‌های قانونی در حوزه فناوری به شمار می‌رود و نتایج آن می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر نحوه فعالیت شرکت‌های بزرگ فناوری و بازار جهانی داشته باشد.