اينترنت؛ پروژه‌اي نظامي كه جهاني شد

اينترنت در پي يك پروژه نظامي در آمريكا به‌وجود آمد و امروز كماكان كنترل اين فضا در دست يكي از موسسات نظامي آمريكاست. 

به گزارش افتانا (پایگاه خبری امنیت فناوری اطلاعات)، شايد به‌جرات بتوان گفت دنياي بدون اينترنت براي نسل جديد غيرقابل تصور است؛‌ اينترنتي كه بعد مسافت را از بين برده و دنیا را به يك دهكده كوچك تبديل كرده است. امروزه و با حضور تكنولوژي‌هاي نوين و تلفن‌هاي همراه هوشمند بسياري از ما در طول روز چندين ساعت از زمان خود را صرف حضور در فضاي مجازي و شبكه‌هاي اجتماعي مي‌كنيم. خلاصه اينكه اين روزها وب گردي و حضور در شبكه‌هاي اجتماعي تلفن همراه يكي از جذاب‌ترين سرگرمي‌هايي است كه نظر قشر جوان و نوجوان و حتي كودكان ما را به خود جلب كرده است.

اين در حالي است كه اگر به عقب باز گرديم و تاريخچه اينترنت را مورد بازبيني قرار دهيم در مي‌يابيم فلسفه شكل‌گيري اينترنت و كاربردهاي فضاي مجازي اساسا هيچ ربطي به سرگرمي ندارد و اين دستاورد فناوري اطلاعات با اهداف عميقي متولد شده است. همچنان‌كه امروز نيز در كشورهاي مبتكر اينترنت و فضاي مجازي و كشورهايي كه فرهنگ استفاده از فضاي مجازي پيش از تكنولوژي آن وارد شده،‌ اينترنت، ‌فضاي مجازي و شبكه‌هاي اجتماعي قوي‌ترين ابزاري هستند كه توانسته‌اند علم و تكنولوژي را به خدمت بشر در بياورند و اهداف اقتصادي، اجتماعي‌، فرهنگي و حتي اهدافي نظير مهندسي فكري و فرهنگي ديگر ملت‌ها را به‌وسيله چنين ابزاري به سرانجام برسانند. 

يك پروژه نظامي زمينه‌ساز تولد اينترنت 
اينترنت در پي يك پروژه نظامي در آمريكا به‌وجود آمد و امروز كماكان كنترل اين فضا در دست يكي از موسسات نظامي آمريكاست. آغاز تاریخچه اینترنت به سال ۱۹۵۷ برمی‌گردد. در آن سال اتحاد جماهیر شوروی موشكی با نام «اسپوتنیك» (Spotnik) را به فضا فرستاد تا نشان دهد می‌تواند شبكه‌های ارتباطی آمریكا را توسط موشك‌های بالستیك و دوربرد خود از بین ببرد.

تاسيس موسسه پروژه‌های تحقیقی پیشرفته "ARPA” در واكنش به اين اقدام روس‌ها بود تا در آن شبكه‌ای بسازند كه داده‌ها به‌صورت اتوماتیك بین مبدا و مقصد حتی در صورت از بین رفتن بخشی از مسیرها جابه‌جا و منتقل شوند. در اصل هدف ARPA ایجاد یك شبكه اینترنتی نبود و فقط یك اقدام احتیاطی در مقابل حمله احتمالی موشك‌های اتمی دوربرد بود.

در اوایل دهه ۶۰ میلادی «باران» (Baran) طی مقالاتی پایه كار اینترنت امروزی را ریخت. وي از كار سلول‌های مغزی انسان به عنوان الگو استفاده كرد. در سال ۱۹۶۵ نیروی هوایی آمریكا و «آزمایشگاه‌های بل» به نظرات او علاقه‌مند شدند و پنتاگون با سرمایه‌گذاری در طراحی و ساخت شبكه‌ای براساس نظریات او موافقت كرد. اما اين دانشمندي به نام تیلور بود كه با هزینه‌اي بالغ بر یك‌میلیون دلار ایجاد یك شبكه آزمایشی كوچك با حداقل چهار گره را آغاز كرد. وي موفق شد در سال ۱۹۶۶ دو كامپیوتر را در شرق و غرب آمریكا به هم متصل كند. با اين همه تاریخ تولد رسمي اینترنت اول سپتامبر ۱۹۶۹ اعلام شده است. زیرا اولین IMP در دانشگاه UCLA واقع در سانتاباربارا در این تاریخ بارگذاری شده است. بعدها در سال ۱۹۹۳ میلادی نام اینترنت روی این شبکه بزرگ گذاشته شد. اين پروژه با ابداع وب از سوي آزمایشگاه اروپایی فیزیک ذرات CERN تكميل‌تر شد در این روش اطلاعات به‌صورت مستنداتی صفحه‌ای بر روی شبکه اینترنت قرار می‌گیرند و به‌وسیله یک مرورگر وب قابل مشاهده هستند و هم‌اکنون کارکردهای بسیاری دارند.

۲۲ سال؛‌ عمر اينترنت در ايران
ايران يكي از نخستين كشورهاي خاورميانه است كه به اينترنت وصل شد. ورود اينترنت به ايران از سال ۱۳۷۱ بود. در اين سال با تعداد کمی از دانشگاه‌های ایران، از جمله دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه گیلان، توسط مرکز تحقیقات فیزیک نظری و از طریق پروتکل UUCP به اینترنت وصل می‌شوند تا با دنیای خارج ایمیل رد و بدل کنند. در سال ۱۳۷۲ هجری شمسی ایران نیز رسما به شبکه اینترنت پیوست.

نخستین رایانه‌ در ایران در مرکز تحقیقات فیزیک نظری به اینترنت متصل شد. امروزه حدود دو دهه از نخستين‌باري كه اينترنت در ايران استفاده شد، مي‌گذرد. ضریب نفوذ اینترنت در ایران به ۵۳ درصد رسيده و تعداد کاربران اینترنت در کشور نزدیک ۴۰ میلیون کاربر است که ۱۱ میلیون از آنها اینترنت همراه استفاده می‌کنند.

ضریب نفوذ اینترنت در ایران بالاتر از متوسط جهانی است و بر اساس پژوهش‌های انجام شده در سال ۱۴۰۴ این تعداد به ۷۶ درصد و ۶۰ میلیون کاربر افزایش می‌یابد .متوسط ضریب نفوذ جهانی اینترنت ۴۸ درصد است. با چنين ضريب نفوذي در صورت برقراري سرعت معقول اينترنت مي‌توان شاهد برقراري دولت الكترونيك، حذف كاغذ و مديريت ترافيك با انجام اينترنتي بسياري از كارها استفاده مفيدي از فضاي مجازي داشت. اين در حالي است كه در كشور ما به‌رغم ضريب نفوذ بالاي اينترنت بيشترين استفاده از فضاي مجازي براي وب گردي، سرگرمي حضور در شبكه‌هاي اجتماعي و كپي كردن پيام‌ها در گروه‌هاي مختلف و درنهايت بازي‌هاي آنلاين است و استفاده از اينترنت براي مقاصد علمي،‌ انجام كارهاي اداري و بانكي، خريد و فروش كالا و كسب‌وكارهاي اينترنتي در كشور ما هنوز چندان پا نگرفته است.

شبكه ملي اطلاعات راهكار اينترنت پرسرعت و ايمن براي دولت الكترونيك
بديهي است اينترنت پر سرعت يكي از مهم‌ترين زيرساخت‌هاي برقراري دولت الكترونيك و بهره‌برداري‌هاي مفيد از فضاي مجازي است. در حال حاضر سرعت اينترنت کشور ما در جهان به لحاظ پايين بودن، رتبه‌دار است.

بنا به تاكيد بسياري از كارشناسان راهكار مواجهه با اين مسئله، خريد و ارائه پهناي باند بيشتر نيست بلكه تنها راهكاري كه مي‌تواند هم سرعت اينترنت را بالا ببرد و هم يك اينترنت نظام‌مند با دسترسي منطقي به داده‌ها و ايمن به‌لحاظ حفظ و حراست از اطلاعات شخصي و محرمانه افراد را ارائه دهد، بهره‌گيري از شبكه ملي اطلاعات است. با راه‌اندازي شبكه ملي اطلاعات نه‌فقط سرعت مطلوب اينترنت براي برقراري دولت الكترونيك در اختيار كاربران قرار مي‌گيرد، بلكه قيمت اينترنت نيز پايين خواهد آمد. ضمن آنكه كاربران همچون گذشته به شبكه جهاني هم دسترسي خواهند داشت تا در صورت نياز بتوانند از مزيت‌هاي آن استفاده كنند. در حال حاضر اما سرعت پايين اينترنت مانع مي‌شود تا بسياري از اهداف و اقدامات نظير برگزاري كلاس‌هاي مجازي يا انجام كارهاي اداري و دور كاري را داشته باشيم.

فرهنگ استفاده از فضاي مجازي
سرگرمي اصلی‌ترين كاربردي است كه امروز براي اينترنت در ميان عامه جامعه ما جا افتاده است. اين در حالي است كه كاربردهاي متنوعي دارد كه به جز نياز به شبكه ملي اطلاعات و اينترنت پر سرعت نيازمند فرهنگ‌سازي براي استفاده درست و مناسب از اينترنت است. به بيان ديگر تكنولوژي اينترنت و فضاي مجازي به همراه تلفن‌هاي هوشمند و رايانه‌هاي همراه پيش از فرهنگ استفاده از آن به كشورمان وارد شد، از همين رو كاربران ايراني در محيط فضاي مجازي گاهي دچار استحاله هويت مي‌شوند.

بر اين اساس است كه در فضاي مجازي گاهي شاهد شكستن خطوط قرمزي هستيم در حالي كه در فضاي حقيقي كمتر با چنين مواردي مواجه مي‌شويم. همچنان‌كه فضاي مجازي و شبكه‌هاي اجتماعي گاهي اوقات به بستري برای شايعه‌سازي، دروغ‌پردازي و تبليغات مثبت و منفي به نفع يا عليه فرد يا جرياني خاص مي‌شود و یا در حالي كه فروشگاه‌هاي اينترنتي و استفاده از خدمات پرداخت اينترنتي مي‌تواند در وقت و هزينه‌ها صرفه‌جويي و مشكلاتي نظير ترافيك را حل كند اما به‌دليل فقدان فرهنگ و سواد استفاده از فضاي مجازي براي اين مقاصد شاهد كلاهبرداري از اين طريق هستيم. اين در حالي است كه بايد اين فرهنگ در جامعه ما جا بيفتد كه تمام قوانين انساني و مذهبي كه در فضاي حقيقي وجود دارد در فضاي مجازي نيز صادق است و فضاي مجازي را به‌عنوان بخشي از فضاي حقيقي بشناسيم نه دنيايي بي‌قانون. اين فرهنگ‌سازي اما نياز به آموزش دارد و اين آموزش از همان سنين ابتدايي آغاز مي‌شود.

استفاده‌هاي سياسي،‌ فرهنگي و اقتصادي از اينترنت همچنان در دنيا ادامه دارد. نمونه‌اش همين چند سال پيش كه نام خليج فارس در نقشه گوگل به نام جعلی خليج تغيير كرد. در مورد درآمد‌زايي نيز بابت هر كليك ۱۲ سنت درآمد به جيب گوگل مي‌رود و به‌ازاي هر جستجو هفت دلار درآمد كسب مي‌كند. در سال ۲۰۱۱ بيش از ۴۴۲ ميليارد درآمد از جستجوي ايراني‌ها به جيب گوگل سرازير شده است. از سوي ديگر هر جستجوي ما به معناي آن است كه هم‌اكنون به چه چيزي فكر مي كنيم و اين يعني دقيق‌ترين شيوه بررسي و مهندسي افكار ديگر ملت‌ها. امري كه ما مي توانيم با موتورهاي جستجوگر وطني و ارائه سرويس‌هاي داخلي مانع آن شویم.