اختلاف ۲۵ میلیونی در تعداد کاربران اینترنت

ارائه آمار از تعداد کاربران اینترنت در کشور همیشه سوال‌برانگیز و با شک و تردید‌هایی همراه بوده است. علت آن هم اعلام آمار متناقض از سوی وزرات ارتباطات و فناوری اطلاعات در مقابل گزارشهای‌، مرکز آمار کشور است.

به گزارش افتانا (پایگاه خبری امنیت فناوری اطلاعات)،در آخرین آمار اعلام شده از سوی وزارت ارتباطات، ایران در سال ۲۰۱۱ با داشتن ۳۶.۵ میلیون کاربر اینترنت، ضریب نفوذی برابر ۴۶.۹ درصد داشته است‌؛ که این میزان براساس گفته‌های رضا تقی پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، رتبه اول در منطقه را نشان میدهد.

در مقابل، مرکز آمار ایران در دی ماه سال ۹۰ براساس آمارگیری نمونه‌ای از خانوارهای ایرانی اعلام کرد، تعداد کاربران اینترنت در کشور حدود ۱۱ میلیون نفر و میزان ضریب نفوذ اینترنت ۱۴.۷ درصد است . همچنین این آمار نشان میدهد که بخش عمده (۸۵ درصد) کاربران فعلی اینترنت، هنوز از روش دایل‌آپ برای اتصال به اینترنت بهره‌ می‌برنند.

از آنجایی که در حال حاضر ارتباط اینترنتی از طریق دایل‌آپ در بررسی شاخص توسعه یافتگی کشورها اهمیتی ندارد، بنابراین باید گفت حدود ۸۵ درصد از جمعیت ایران اساسا به سرویس اینترنت دسترسی ندارند.

فرمولهای متفاوت، آمارهای متفاوت

ضریب نفوذ اینترنت حاکی از توانمندی و دسترسی جمعیت محدوده‌ای خاص به اینترنت است. اما از آنجا که آمار ضریب نفوذ در کشور ما با اما و اگرهای بسیاری همراه بوده، نمی‌توان گفت که پیشرفت اینترنت به چه اندازه است.

براساس آمار شرکت مخابرات، تعداد کاربران اینترنت در سال ۸۴ حدود ۸ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر بوده که در سال ۸۵ به ۱۲ میلیون رسیده است. این تعداد در سال ۸۶ بدون افزایش چشمگیر ۱۲ میلیون و۸۰۰ هزار نفر بوده اما در سال ۸۷، تعداد کاربران با توجه به زیرساختهای کشور و محدودیتها موجود، به شکل غیر قابل باوری افزایش یافته و به ۲۱ میلیون نفر رسیده است.

در سال ۸۸ نیز تعداد کاربران حدود ۲۶میلیون۵۰۰ هزار نفر اعلام شده است.اگر مروری به آمار منتشر شده در سایت شرکت مخابرات ایران طی سالهای ۸۴ تا ۹۰ داشته باشیم، شاهد افزایش ناگهانی تعداد کاربران طی سالهای یاد شده خواهیم داشت.

به عنوان مثال براساس آمار این سایت تعداد کاربران در سال ۸۴ حدود ۸ میلیون و ۸۰۰ هزار کاربر بوده که در سال ۸۵ به ۱۲ میلیون رسیده است. در سال ۸۶ چندان به تعداد کاربران افزوده نشده و در این سال تعداد کاربران ۱۲ میلیون و۸۰۰ هزار نفر بوده است.

در سال ۸۷، تعداد کاربران با توجه به زیرساختهای کشور و محدودیتها موجود در بخش اینترنت، به شکل غیر قابل باوری افزایش یافته و به ۲۱ میلیون نفر رسیده است. در سال ۸۸ تعداد کاربران حدود ۲۶میلیون۵۰۰ هزار کاربر بوده. در واقع میزان کاربران از رقم کمتر از ۱۳ میلیون به ۲۶میلیون افزایش یافته که به باور برخی کارشناسان حوزه آی تی چندان طبیعی به نظر نمی‌رسد .

تنها سندی که مسئولان وزارت ارتباطات، برای افزایش ناگهانی تعداد کاربران در عرض یک سال، آن هم به صورت شفاهی عنوان می‌کنند، این است که کاربرانی را که از طریق تلفن‌همراه به اینترنت متصل می‌شوند، جزو کاربران اینترنتی

می‌دانند . اما بنابر اظهارات کارشناسان، این کار کاملا غیر قابل قبول است؛ چراکه نمی‌توان این دسته از افراد به عنوان یک پایانه نگاه کرد.

انتشار دو آمار متناقض طی سالهای گذشته، این سوال را در ذهن کاربران به وجود می‌آورد که کدام یک از آنها صحیح‌تر است؟ مسئولان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، انتشار آمارهای مختلف را به تفاوت در فرمولهای به کار برده ارتباط میدهند و معتقدند که هر فرمول یک نتیجه را به دنبال دارد.

محمد حسن شانه‌ساززاده رییس هیات مدیره شرکت شاتل در گفت‌وگو با پایگاه خبری شهر الکترونیک، ارائه ندادن یک تعریف درست از کاربر اینترنت را دلیل انتشار این آمار متناقض در کشور میداند و میگوید: طی سالهای گذشته تعریف یک کاربر از نظر ITU تغییرات زیادی کرده است. اما در آخرین تغییرات، کاربر اینترنت از نظر این نهاد فردی است که به اینترنت با حداقل سرعت ۲ مگابیت دسترسی داشته باشد.

اما در ایران، کاربران اینترنت را فردی در نظر میگیرند که یکبار در سال به هر طریقی به اینترنت دسترسی داشته باشد. حتی مسئولان وزارت ارتباطات افرادی را که به صورت ناخودآگاه GPRS گوشیهای موبایلشان شان فعال است، جزو کاربران اینترنت اعلام می کنند که کاملا اشتباه است.

به باور وی تا زمانی که یک تعریف استاندارد و علمی در این زمینه وجود نداشته باشد، نمیتوان به آمارهای اعلام شده درباره ضریب نفوذ اینترنت اعتماد کرد.

در مقابل، علی حکیم جوادی، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رییس سازمان فناوری اطلاعات در خصوص تناقض آماری موجود می‌گوید: فرمول‌های مختلفی برای به دست آوردن ضریب نفوذ اینترنت در جهان وجود دارد.

ما برای رسیدن به یک فرمول قابل استناد پروژه ای را با همکاری دانشگاه شریف پیاده کردیم. در این پروژه تمام فرمول‌هایی که برای رسیدن به ضریب نفوذ مورد استفاده قرار میگیرند را جمع آوری کردیم و به یک فرمول استاندارد رسیدم .

محمد حسن شانه‌ساززاده، رییس هیات مدیره شرکت شاتل: از نظر ITU کاربر اینترنت فردی است که به اینترنت با حداقل سرعت ۲ مگابیت دسترسی داشته باشد. اما در ایران، کاربر اینترنت را فردی در نظر می‌گیرند که یکبار در سال به هر طریقی به اینترنت دسترسی داشته باشد. مسئولان وزارت ارتباطات، حتی افرادی را که به صورت ناخودآگاه GPRS گوشی‌های موبایلشان شان فعال است، جزو کاربران اینترنت اعلام می‌کنند.

به باور وی اعلام آمار ضریب نفوذ تنها برای پاسخگویی به مردم در داخل کشور نیست؛ چرا که شاید برای مردم عادی چندان مهم نباشدکه مثلا ضریب نفوذ اینترنت در کشور چه میزان است. اما در جوامع بین المللی و مخصوصا در مجموعه هایی که شاخص های توسعه یافتگی را جمع‌آوری می کنند، ارائه این مستندات بسیار ضروری است. بنابراین وقتی وزارت ارتباطات آماری را در این خصوص اعلام می‌کند، براساس یکسری مستندات علمی و استاندارد است.

وی در پاسخ به غیر قابل باور بودن آمار ضریب نفوذ در کشور میگوید: عده ای تنها برای ایجاد تنش عنوان می کنند که این آمار غیر واقعی است اما هر فردی که به اطراف خود نگاه کند و دسترسی مردم به اینترنت را ببیند، میفهمد که این آمار واقعی و به دور از بزرگنمایی است.

حکیم جوادی در واکنش به گزارش مرکز آمار که نشان میدهد ۸۵ درصد از کاربران از طریق دایل آپ، و تنها کمتر از ۱۵ درصد کاربران از طریق اینترنت پرسرعت به اینترنت دسترسی دارند می‌گوید: مرکز آمار با استفاده از فرمول مخصوص به خودش این آمار را به دست آورده است.

اما فکر نمیکنم که در حال حاضر کاربری از طریق دایل‌ آپ ،به اینترنت اتصال پیدا کند. گزارش‌هایی از مراکز مخابراتی به دست سازمان رسیده است که نشان می دهد بسیاری از تجهیزات مراکز مخابراتی برای نصب اینترنت پرسرعت بدون استفاده مانده است.

معاون وزیر ارتباطات اعلام میکند که در حال حاضر حتی کاربران در روستاها نیز به اینترنت پرسرعت دسترسی دارند و بسیاری از فعالیتهای خود از جمله پرداخت قبوض و.. را از طریق سیستم‌های

الکترونیکی انجام میدهند. همچنین بسیاری از پروژه‌هایی که در کشور تعریف شده، از جمله هدفمندی رایانه ها، ثبت نام در کنکور و... ، مردم را مجبور به استفاده از سرویس اینترنت کرده است.

اینترنت پرسرعت سوار بر لاک پشت

حتی اگر آمار ارائه شده از سوی وزارت ارتباطات را قابل استناد دانسته و قبول کنیم که طی سالهای ۸۷ تا ۹۰، ضریب نفوذ اینترنت در کشور دو برابر شده است، باز هم آمارهای بین المللی نشان میدهد که کشور در بخش اینترنت پرسرعت چندان وضعیت خوبی ندارد.

جدیدترین آمار وضعیت اینترنت پرسرعت در ۱۳ کشور دنیا نشان میدهد که از هر ۱۰۰ نفر در ایران یک نفر به اینترنت پرسرعت دسترسی دارد.

این آمار با توجه به این نکته که قرار است براساس اهداف چشم انداز ۲۰ ساله کشور و همچنین برنامه پنجم توسعه، ایران رتبه اول منطقه را از نظر علمی فناوری به خود اختصاص دهد چندان قابل قبول به نظر نمی‌رسد.

علی حکیم جوادی، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات: عده‌ای تنها برای ایجاد تنش عنوان می‌کنند که آمار کاربران اینترنت در ایران غیر واقعی است اما هر فردی که به اطراف خود نگاه کند و دسترسی مردم به اینترنت را ببیند، می‌فهمد که این آمار واقعی و به دور از بزرگ‌نمایی است.

معاون وزیر ارتباطات در این خصوص و در مورد برنامه های وزارت آی‌سی‌تی، برای تبدیل جایگاه ایران به رتبه اول در منطقه میگوید: تمام تلاش ما انجام برنامه پنجم توسعه است. فصل الخطاب در برنامه پنجم توسعه راهاندزای شبکه ملی اطلاعات است و سعی میکنیم براساس آنچه در این برنامه به عنوان مظیفه ما وظیفه تعیین شده است، گام برداریم.

وی اعلام می گوید: در حال حاضر مهم این است که مردم به اطلاعاتی که میخواهند دسترسی داشته باشند و چندان تفاوت ندارد که این دسترسی از طریق اینترنت بین المللی باشد و یا شبکه ملی اطلاعات.

حکیم جوادی می افزاید: تا پایان برنامه پنجم توسعه باید تمام دستگاههای دولتی به شبکه ملی اطلاعات متصل شوند و همجنین ۶۰ درصد خانوارها نیز امکان استفاده از این شبکه را داشته باشند، وزارت ارتباطات تمام تلاش خود برای اجرای این برنامه را انجام می‌دهد.

در حالی که مسئولان وزارت ارتباطات بر این باورند که برای تبدیل ایران به قطب فناوری در منطقه، هیچ مشکلی پیش رو ندارند اما به باور فعالان حوزه اینترنت، کمبود و کیفیت پایین پهنای باند در کشور، ایجاد محدودیتهای سرعتی برای کاربران از جمله دلایل اصلی است که تبدیل ایران به کشور اول منطقه در زمینه فناوری اطلاعات را با مشکل مواجه میکند.

محمد حسن شانه ساز زاده رییس هیات مدیره شرکت شاتل، در خصوص وضعیت کشور در بخش استفاده از اینترنت پرسرعت میگوید:در کشور ما به دلیل ضعفهای زیرساختی، مشکلات شرکتهای ندا با مخابرات استانها و.. کاربران نتوانستند به صورت گسترده به اینترنت پرسرعت دسترسی داشته باشند و علیرغم تمایل و نیاز به دسترسی اینترنت پرسرعت امکان استفاده از آن را نداشتند.

وی می افزاید: بروکراسی‌های اداری شرکتهای خدمات دهنده اینترنت پرسرعت و همچنین محدودیت در دسترسی به این سرویس نیز از دیگر مباحثی است که مشکل‌ساز شده و کاربران از آن شکایت دارند. همچنین در مقابل این سرویس نه چندان با کیفیت کاربران مجبور به پرداخت هزینه های بالایی هستند و همین امر باعث میشود استفاده از اینترنت پرسرعت در سبد خانواده‌ها جایی نداشته باشد.

این فعال حوزه اینترنت بر این باور است تا زمانی که محدودیتها ایجاد شده در بخش اینترنت پرسرعت از بین نرود و به نوعی نگرش و سیاست‌گذاری مسئولان وزارت ارتباطات در این بخش تغییری نکند ایران نمیتواند براساس برنامه پنجم توسعه، عنوان اول در منطقه را در بخش اینترنت پرسرعت از آن خود کند.