کاربران ایرانی با فیلترینگ داخلی و جهانی اینستاگرام مواجه شدند

هم‌زمان با تجربه فیلترینگ هوشمند اینستاگرام برای کاربران ایرانی، این شبکه به کاربران خود در سراسر دنیا پیامی داد مبنی بر این‌که تا چند روز آینده  تغییراتی در صفحات اینستاگرامی به‌وجود می‌آید که  ممکن است موجب بروز تغییراتی در تعداد «دنبال‌کنندگان» آن‌ها شود. 

به گزارش افتانا (پایگاه خبری امنیت فناوری اطلاعات)، در پی ارسال این پیام،  اینستاگرام صفحاتی را که به نظر می‌رسید هرزنامه باشند از لیست کاربران این شبکه اجتماعی حذف کرد که در این میان تعدادی صفحات تبلیغاتی نیز حذف شدند. 

این شبکه اجتماعی ظاهراً قوانین دیگری نیز برای نظارت بر کاربران خود دارد و بر اساس گزارشی که مخاطبان خود شبکه از سراسر دنیا می‌دهند اقدام به پایش مطالب برخی حساب‌های کاربری کرده و در صورتی که صفحه‌ای عکس‌ها و مطالب غیراخلاقی، نژادپرستانه و یا توهین‌آمیز منتشر کند، حساب فرد بسته خواهد شد. 

پس از این اخطار نام برخی صفحات از اینستاگرام حذف شد. این صفحات به عنوان هرزنامه تشخیص داده شده بودند اما تقریبا چند روز بعد کاربران ایرانی اینستاگرام اتفاقی تازه را تجربه کردند. برخی حذف صفحات ایرانی و غیر ایرانی را که مطالب غیراخلاقی و خلاف قانون منتشر می‌کردند به اقدام اینستاگرام در راستای حذف این صفحات نسبت دادند. برخی دیگر اتفاق پیش آمده را ناشی از اجرای طرح فیلترینگ هوشمندی دانستند که قرار بود محتوای نامناسب این شبکه را حذف کند. تا این‌که چندی پیش وزیر ارتباطات در پاسخ به ابهامات پیش آمده در مورد شبکه‌های اجتماعی و این‌که مسیر فیلترینگ هوشمند به کجا رسیده است از اجرای فاز اول این طرح خبر داد و تصریح کرد که اینستاگرام در صف اول فیلترینگ هوشمند قرار دارد.

شاید صحبت‌های وزیر ارتباطات حدس کسانی که مسدود شدن برخی صفحات غیراخلاقی را ناشی از اجرای طرح فیلترینگ هوشمند می‌دانستند، تایید کند و علاوه بر آن نگرانی قرار گرفتن نام اینستاگرام را در کنار نام فیس‌بوک، توییتر و یوتوب در لیست سیاه فیلترینگ از بین ببرد.

در ایران نیز فیس‌بوک، توییتر و یوتیوب، شبکه‌های اجتماعی و سایت‌هایی هستند که بر اساس تصمیم‌گیری‌های مراجع ذی‌صلاح در سال‌های گذشته دسترسی به آن‌ها مسدود شده‌ است اما در این میان اپلیکیشن‌های موبایلی مانند وی‌چت و وایبر توانستند جای خود را در میان برنامه‌های موبایل ایرانی‌ها باز کنند تا این‌که زمزمه امکان فیلتر شدن چنین شبکه‌هایی نیز شنیده می‌شد و این شایعات تا آن‌جا پیش رفت که فیلترینگ در مورد وی‌چت به تحقق پیوست.

با اخطار قوه قضاییه درباره برخی مطالب که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده بود، مسئله لزوم نظارت بر شبکه‌های اجتماعی موبایلی نوظهور بار دیگر جان گرفت و دولت متعهد شد که هرچه سریع‌تر به این وضعیت رسیدگی کند. نام وایبر، واتس‌آپ و اینستاگرام در صدر لیست رسیدگی قرار گرفته بود.

دولت یازدهم تصمیم داشت برای رسیدگی به مطالب خلاف اخلاق و غیر قانونی که در این شبکه‌ها منتشر شده بود رویه‌ای متفاوت از قبل را در پیش گیرد چراکه به اعتقاد وزیر ارتباطات تمام آن‌چه که از طریق این شبکه‌ها منتشر می‌شود شامل محتوای نامناسب نیست بلکه نزدیک به ۹۰ درصد مطالبی که روی این شبکه‌ها قرار می‌گیرد به اصطلاح «محتوای پاک» به حساب می‌آیند.

این رویکرد جدید نسبت به شبکه‌های اجتماعی و به‌طورکلی سایت‌های اینترنتی توانست تا حدی شایعات فیلتر شدن کامل شبکه‌های اجتماعی را کم‌رنگ‌تر کند اما به‌هرحال لازم بود درباره نظارت بر این شبکه‌ها تصمیمی گرفته شود 

بر اساس تعریفی که وزارت ارتباطات از فیلترینگ هوشمند ارائه داد، این نوع فیلترینگ دسترسی به یک سایت را به‌طور کلی محدود نمی‌کند بلکه تنها بخشی از محتوای سایت که به عنوان محتوای غیر اخلاقی تشخیص داده شده است غیرقابل دسترسی می‌کند و اگرچه برخی به امکان اجرای این طرح در ایران بدبین بودند اما دولت مصمم بود که چنین طرحی را اجرایی کند. 

این وضعیت با اتفاقی که چند روز پیش در صفحه اینستاگرام رخ داد موضوع را وارد فاز تازه‌تری کرد. در روزهای پایانی آذرماه، مخاطبان اینستاگرام در سراسر دنیا پیامی را مبنی بر اینکه این شبکه اجتماعی قرار است تغییراتی را در نحوه نظارت بر کاربرانش ایجاد کند دریافت کردند. بر اساس این پیام اگرچه پیش از این اینستاگرام با توجه به گزارش خود کاربران درباره انتشار مطالب نامناسب و خلاف قوانین بین‌المللی برخی صفحات را مسدود می‌کرد اما این بار تصمیم گرفته بود تغییری اساسی و پالایشی کلی را در کاربران این شبکه به وجود آورد. 

در صورت اجرای موفقیت‌آمیز طرح فیلترینگ هوشمند در این شبکه اجتماعی می‌توان امیدوار بود که کاربران عادی ایرانی همچنان بتوانند مانند میلیون‌ها کاربر خارجی به این شبکه دسترسی داشته باشند و مطالب خود را با دیگران به اشتراک بگذارند.