تلگرام طلایی و هاتگرام از فروشگاه گوگل حذف شدند

فعالیت تلگرام طلایی و هاتگرام متوقف شد و این اپلیکیشن‌ها از فروشگاه گوگل حذف شدند.

به گزارش افتانا (پایگاه خبری امنیت فناوری اطلاعات)، محمدجواد آذری جهرمی،وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، روز پنجم اردیبهشت‌ماه در توئیتی اعلام کرد که از ۱۲۷ پوسته غیررسمی تلگرام که برای دور زدن فیلتر این پیام‌رسان استفاده می‌شود، حالا دو پوسته که در یک سال اخیر سروصدای زیادی هم به پا کرده حذف و غیر فعال شده‌اند؛ یعنی تلگرام طلایی  (طلاگرام) و هاتگرام.

وی گفت که وزارت ارتباطات از سال ۹۶ همه پوسته‌های فارسی تلگرام را فاقد امنیت اعلام کرده؛ اما درنهایت براساس جمع‌بندی مرکز ملی فضای مجازی عمل شده‌است. وزیر ارتباطات در حالی از غیر فعال شدن دو پوسته خبرساز تلگرام خبر می‌دهد که از عصر روز سه‌شنبه  گوگل‌پلی اجازه نصب این دو پوسته را به کاربران نداد. گوگل این دو پوسته فارسی تلگرام را در بخش برنامه‌های مشکوک و به‌عنوان بد‌افزار شناسایی کرد و از این طریق به کاربرانش هشدار داد که استفاده از این برنامه‌ها امنیت‌ آنها را به خطر می‌اندازد. در حالی گوگل‌پلی دسترسی کاربران به این دو پوسته را محدود کرده که کافه بازار به عنوان فروشگاه برنامه‌های اندرویدی برای ایرانیان هنوز این پوسته‌ها را از فروشگاه خود حذف نکرده‌است. سال گذشته نیز تلگرام با ارسال پیامی به کاربران نسخه‌های فارسی تلگرام مانند هاتگرام و تلگرام طلایی، هشدار داد که این برنامه‌ها «امن» نیستند.

استفاده از پوسته‌های فارسی تلگرام زمانی مورد استقبال کاربران قرار گرفت که تلگرام به عنوان پیام‌رسان محبوب کاربران در اردیبهشت ماه سال ۹۷ فیلتر شد. فیلترینگ این پیام‌رسان که در آن زمان و براساس اظهارات مقامات دولتی ایران و همچنین آمارهای تلگرام نزدیک به ۴۰ میلیون کاربر داشت، باعث شد کاربران برای فرار از فیلتر‌شکن‌ها و تحمل سختی استفاده از آنها به استفاده از پوسته‌های تلگرام روی بیاورند که پیش از فیلتر تلگرام نیز فعال بودند. در میان پوسته‌های مختلف تلگرام، هاتگرام و تلگرام طلایی با استقبال قابل توجهی از سمت کاربران ایرانی مواجه شدند؛ پوسته‌هایی که در مورد صاحبان آنها اما و اگرهای مختلفی مطرح بود.

از سوی دیگر نیز بعد از گذشت چندماه از فیلتر تلگرام و افزایش تعداد کاربران این پوسته‌های غیررسمی تلگرام و البته عدم استقبال کاربران از پیام‌رسان‌های بومی، برخی مقامات قوه‌ قضاییه ازجمله عبدالصمد خرم‌آبادی، دبیر سابق کمیته فیلترینگ، بارها اعلام کرد که هاتگرام و طلاگرام فیلترشکن داخلی با مدیریت واحد هستند که به‌طور غیرقانونی و برخلاف دستور قضایی با امکانات وزارت ارتباطات در دسترس کاربران ایرانی قرار گرفته‌اند.

با اوج گرفتن انتقادات نسبت به فیلتر نبودن پوسته‌های تلگرام درنهایت برخی نمایندگان مجلس در گفت‌وگوهایی اعلام کردند که این پوسته‌های فارسی متعلق به یک دستگاه امنیتی و با هماهنگی در حال فعالیت در کشور هستند. در همین زمینه خردادماه سال گذشته حسن‌بیگی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از قول محمود علوی، وزیر اطلاعات گفته‌بود:‌ «تلگرام طلایی متعلق به جمهوری اسلامی ایران است و اکنون ۲۵ میلیون عضو دارد و قانونی است.»

بیگی تاکید کرده‌بود که این اظهارات را علوی در ضیافت افطاری خود با اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و دیگر نمایندگان مجلس عنوان کرده‌بود. در همان زمان هاجر چنارانی، نماینده نیشابور در مجلس هم در گفتگو با سایت خبری فردا در مورد تلگرام طلایی و دلیل عدم فیلتر این پیام رسان با تایید صحبت‌هایی در مورد تحت نظارت بودن این پیام‌رسان گفته‌بود : «مشکلی که ما با تلگرام داشتیم این بود که با قوانین کشور همراهی نداشت و قابل نظارت و کنترل نبود، اما وزیر اطلاعات این اطمینان را دادند که این پیام‌رسان تحت نظارت نهادهای قانونی کشور است و مشکلی برای فعالیت آن وجود ندارد و قرار نیست تلگرام طلایی فیلتر شود.»

همچنین مجتبی ذوالنوری، نماینده اصولگرای مجلس شورای اسلامی هم آذرماه سال گذشته اعلام کرد که دو فیلترشکن هاتگرام و طلاگرام از سوی یک دستگاه امنیتی در داخل ایران راه‌اندازی شده‌اند و به همین دلیل، یک نسخه از اطلاعات آنها در داخل کشور ذخیره می‌شود. اما این اظهارات باعث کم شدن انتقادات دبیر کمیته فیلترینگ و معاون امور فضای مجازی دادستانی در آن زمان یعنی عبدالصمد خر‌م‌آبادی نشد نسبت به فعالیت این پوسته‌ها در کشور نشد. همین انتقاد‌ها هم به نظر می‌رسد باعث شد تا بوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی، در حاشیه بازدید از بیست‌وچهارمین نمایشگاه الکامپ، به صورت شفاف اعلام کند که هاتگرام و طلاگرام از همان ابتدا برای سیاست خروج از انحصار تلگرام و برای دوران گذار از فیلتر تلگرام فعال شده‌اند. در همان زمان او تاکید کرده بود به مدیران این پوسته‌ها تا ۱۵ شهریور (۹۷) فرصت داده شده تا به یک پیام‌رسان ۱۰۰ درصد بومی تبدیل شوند. مهلتی که یک بار دیگر به خواست مدیران این پوسته‌ها تا آذر ماه سال ۹۷ تمدید شد و بعد از آن نیز بدون اطلاع رسانی مشخص در مورد اینکه آیا این پوسته‌ها از تلگرام مستقل شده‌اند یا نه به فعالیت‌شان ادامه دادند. هرچند که در اواسط پاییز سال گذشته دبیر شورای عالی فضای مجازی در گفت‌وگویی اعلام کرده‌بود که دو پوسته هاتگرام و تلگرام طلایی به‌طور آزمایشی از تلگرام مستقل شده‌اند؛ اما پیاده‌سازی کامل این موضوع هنوز ممکن نیست. فیروزآبادی در این زمینه اعلام کرده‌بود: «این استقلال به‌صورت آزمایشگاهی بوده و پیاده‌سازی کامل آن، نیازمند سخت‌افزارها و تجهیزات مانند دیتاسنتر و سرور است که امیدواریم در مهلت تعیین شده، کاملاً اجرایی شود.»

زمستان سال گذشته نیز بعد از پیگیری بسیاری از رسانه‌ها در مورد اینکه بالاخره سرنوشت هاتگرام و تلگرام طلایی به کجا رسیده‌است، امیر خوراکیان، معاون فرهنگی، اجتماعی و امور محتوایی مرکز ملی فضای مجازی در هفته‌های پایانی سال ۹۷ با بیان اینکه به اهدافمان از فیلتر تلگرام رسیده‌ایم اعلام کرد:‌« قوه قضاییه به هاتگرام و تلگرام طلایی فرصت داده‌است و درباره مسدودسازی آنها هم این قوه باید تصمیم بگیرد.» تصمیمی که درنهایت تا این لحظه به‌صورت مشخص از سمت این نهاد اعلام نشده و حالا وزیر ارتباطات در توییتر خود بعد از گذشت یک سال از فیلتر تلگرام و گسترش استفاده از هاتگرام و تلگرام طلایی اعلام کرده که این پوسته‌ها فعالیت‌شان متوقف و غیر فعال شده‌اند.

افزایش استفاده از پوسته‌های تلگرام به دنبال فیلتر تلگرام، نگرانی‌هایی را از سمت بسیاری از کارشناسان امینتی و به دلیل به خطر افتادن امنیت کاربران به دنبال دارد. ناامن بودن این پوسته‌ها بارها از سمت موسس تلگرام یعنی پاول دورف مطرح شده‌است. مستقیم‌ترین اظهارنظر او در مورد ناامن بودن این پوسته‌ها به تابستان سال گذشته در توئیترش بازمی‌گردد.

وی در پاسخ به سوال کاربری در توییتر در مورد نسخه‌های غیررسمی تلگرام مانند موبوگرام گفته بود: «موبوگرام یک شاخه منسوخ و ناامن تلگرام از ایران است. استفاده از آن را توصیه نمی‌کنم.» او این پوسته‌ها را به روح تشبیه کرده و تاکید کرده‌بود:‌ «این اپلیکیشن‌ها باید به‌زودی قابلیت‌هایی مثل حالت روح را حذف کنند، چرا که این قابلیت ها رفتارهای متعارف و حریم خصوصی را نقض می‌کنند.»

هرچند که بعد از این اظهارات دورف در مورد موبوگرام، تیم توسعه‌دهنده این پوسته در بیانیه‌ای اعلام کرده‌اند که اطلاعات نادرست به موسس تلگرام انتقال داده شده و این پوسته کاملا امن است و حتی تلگرام می‌تواند امنیت آن را هم به آزمایش بگذارد. با تمام اینها در یک‌سال اخیر کارشناسان امنیتی تاکید کرده‌اند که پوسته‌های غیررسمی تلگرام به‌دلیل داشتن مشکلات امینتی حریم خصوصی و اطلاعات کاربران را به خطر می‌اندازند.

پیامی‌ که سال گذشته تلگرام به کاربران ایرانی استفاده کننده از تلگرام طلایی در مورد ناامن بودن این پوسته ارسال کرده‌بود:
به خطر افتادن امنیت اطلاعات کاربران به دنبال استفاده از این پوسته‌ها و البته فیلترشکن‌ها در حالی اتفاق می‌افتد که آمارهای رسمی نشان می‌دهد که فیلتر تلگرام آن‌طور که انتظار می‌رفته موفق نبوده‌است. برای نمونه بررسی‌های مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) نشان می‌دهد که در اسفندماه ۹۷؛ ۷۱ درصد جوانان از تلگرام، ۴۹ درصد از اینستاگرام، ۳۲ درصد از واتس‌اپ و تنها ۴ درصد از این کاربران مورد بررسی از پیام‌رسان سروش استفاده‌کرده‌اند.