نگارنده این سطور در طی هفت سال گذشته که سرمقالههای کتاب سال امنیت را نوشتهاست، تلاش کرده هر بار به نکتهای و دغدغهای اشاره کند، با امید به آنکه طرح موضوع بتواند راهی را برای رسیدن به مقصود هموار کند.
نگارنده این سطور در طی هفت سال گذشته که سرمقالههای کتاب سال امنیت را نوشتهاست، تلاش کرده هر بار به نکتهای و دغدغهای اشاره کند، با امید به آنکه طرح موضوع بتواند راهی را برای رسیدن به مقصود هموار کند.
به گزارش افتانا (پایگاه خبری امنیت فناوری اطلاعات)، در سرمقاله کتاب سال دوم (۱۳۹۰) آمدهاست: «رسیدن به این مهم، ابزارهایی نیاز دارد که ایجاد سازوکاری ملی و تعاملی بین بخش دولتی و خصوصی و وجود مراجع اطلاعرسانی و همچنین ایجاد نهادی فرابخشی برای راهبری سیاستهای کلان افتای کشور ازجمله آنهاست.»
خوشبختانه با ابلاغ سیاستهای کلی نظام در زمینه افتا و متعاقب آن تشکیل شورای عالی فضای مجازی، بخشی از این دغدغه، پاسخی مناسب یافت.
در سال بعد و سرمقاله کتاب سوم (۱۳۹۱) به نیازمندی کشور به استراتژی و فراتر از آن دکترین در سطح ملی برای توجه به امنیت سایبری اشاره شد. در آنجا آمده است: «نگاهی به چندگانگی مراکز تصمیمگیری در فضای سایبری که از تعدد گذشته و به مرز وفور (!) رسیدهاست، نشان میدهد که آنچه فعلاً در کشورمان در خصوص دفاع سایبری وجود دارد نهتنها از جنس دکترین نیست، بله از استراتژی و راهبرد نیز فاصله بسیاری دارد و بیشتر به راهکار تاکتیکهایی کوتاهمدت میماند.»
در سرمقاله انتشار سال پنجم کتاب سال امنیت (۱۳۹۳) به موضوع فرهنگسازی در حوزه افتا اشاره شد و راهی طولانی که فرهنگسازی پیش رو دارد. در آنجا آمده است: «... فرهنگسازی عملی دشوار، زمانبر و مرحلهبهمرحله است. این فرهنگسازی از دانش شروع میشود. سپس به بینش میرسد. آنگاه به روش تبدیل میشود و در ادامه به رفتار منجر میگردد. اما این رفتار باید در طی زمانی طولانی به عادت بدل شود. این عادت میتواند در بلندمدت و درنهایت به فرهنگ تبدیل شود.»
در سال ششم به فقر سرمایهگذاری در افتا اشاره شد. در سرمقاله کتاب سال ۱۳۹۴ آمده است: «... که علیرغم سالها تلاش، هنوز کشورمان کارنامه قابل قبولی در تولید و بومیسازی ندارد. زمینههای متنوع دیگری هم هست که میتوان در آنها از حضور بخش خصوصی استقبال کرد و با بهکارگیری دانش و سرمایه مناسب، محصولات بومی یا بومیشده مناسبی را تولید کرد.»
سال گذشته نیز به موضوع فقر آیندهپژوهی در افتا اشاره شد و گفته شد: «اندیشیدن درباره آینده برای کارها و اقدامات کنونی، امری ضروری است. واکنش بدون اندیشیدن به آینده ممکن است اما کنش امکانپذیر نیست؛ چراکه عمل نیاز به پیشبینی دارد. پس برای آنکه خردمندانه عمل کنیم باید نسبت به پیامدهای اقدامات خود و دیگران، آگاهی و شناخت کافی وجود داشته باشد.»
اما چه چیزهایی را میتوان برای امسال و سالهای پیش رو در نظر داشت؟
ضمن تأکید بر آنچه در سالهای گذشته گفتهشده و همچنان دغدغه علاقهمندان این حوزه است، میتوان فهرستوار به این مضامین هم اشاره کرد: لزوم تدوین سند چشمانداز افتا، لزوم اجرای پروژههای آیندهپژوهی در افتا، لزوم اجرای طرح پیمایش وضعیت امنیت سایبری کشور، توجه به برند «امنیت ملی در فضای سایبری» و ابهامزدایی از آن در جهت جذب حداکثری همه مخاطبان، توجه به برند سازی شرکتهای تولیدکننده راهکارهای افتا برای جایگاهیابی در بازار داخلی و در گام بعدی حرکت به سمت بازارهای خارجی تا بتوان در طولانیمدت و اندکاندک، سهمی را از بازار جهانی امنیت سایبری کسب نمود.
همچنین جای خالی اجرای برنامه سراسری آگاهیرسانی امنیتی در همه سطوح و در همه سازمانهای دولتی و نهادهای عمومی، جمعآوری اطلاعات دقیق از وضعیت صنعت افتا و انتشار سالنامه آماری و توجه ویژه به شرکتهای افتا و گشودن راه آنها به سمت دانشبنیان شدن همچنان احساس میشود.
و درنهایت بهعنوان مهمترین دغدغه نگارنده این سطور، توجه به تولید محتوا و نشر و گسترش محتوای افتایی بهعنوان یکی از مؤثرترین و درعینحال مورد غفلتترین راههای تقویت بنیه توان امنیت سایبری کشور.
باشد که افتا، گام در برخی از این راههای نرفته بگذارد، انشاالله.